Raporda, İstanbul'un ana caddelerinde birincil kiraların artış hızı yavaşlasa da kiraların yüksek talep ve sınırlı arz nedeniyle yılın son çeyreğinde metrekarede aylık 250 dolar ile son 8 yılın en yüksek seviyesinde sabit kaldığı kaydedildi. Verilere göre, Aralık ayında ana caddelerde birincil kiralar, metrekarede aylık en yüksek 250 dolar ile İstanbul’da kaydedilirken, onu 105 dolar ile Ankara ve 100 dolar ile İzmir izledi. Getiri oranları ise yılın son çeyreğinde İstanbul’da yüzde 7, Ankara ve İzmir’de ise yüzde 8 oldu. Birincil kiraların orta-uzun vadede düşüş göstermesi beklenen raporda, birincil getiri oranlarının ise kısa vadede sabit kalması bekleniyor. Ekonomik koşulların alışveriş alışkanlıklarını etkilediği bir yıl olan 2024’te bu nedenle talep artış hızında geçmiş yıllara kıyasla belirgin bir yavaşlama gözlemlendi. Tüm kategorilerde yıllık bazda artış yaşanırken, enflasyonun üzerinde yükseliş gösteren üç kategori; yiyecek-içecek (yüzde 50,9), giyim (yüzde 49) ve hipermarket (yüzde 48) oldu. Aylık bazda değerlendirildiğinde ise ayakkabı kategorisi yüzde 4,2 ile en fazla düşüş kaydeden kategori olurken, sektörlere göre satış hacmi ve cirosunda en fazla artış, sırasıyla yüzde 40,9 ve yüzde 105,5 ile bilgisayar ve kitap-iletişim aygıtları kategorilerinde yaşandı.
Küresel perakende markaları 2024’te Türkiye’ye akın etti
Rapora göre, 2024 yılında, cadde ve alışveriş merkezlerindeki yüksek doluluk oranları ve sınırlı arza rağmen perakende markaları, yeni mağaza açılışlarına hız kesmeden devam etti. Bu dönemde, dünyaca ünlü spor giyim markası Champion’dan İtalyan vegan moda markası Save the Duck’a, lüks valiz markası Rimowa’dan Marc Jacobs’a ve İtalyan ayakkabı markası Premiata’dan lüks moda markası Loewe’ye dünyanın önde gelen pek çok perakende markası, Türkiye pazarına ilk kez girmeleri ve hızlı büyüme stratejileri ile dikkat çekti. Verilere göre, 2024 yılında 11 yeni AVM açılışı ile toplam alışveriş merkezi arzı 14,11 milyon metrekareyi aştı. Alışveriş merkezlerinin mali zorluklar veya güçlendirme çalışmaları nedeniyle geçici veya kalıcı olarak kapanması, sektör arzında daralmaya neden oldu. Bununla birlikte 2025 yılı sonunda inşaat halindeki projelerin tamamlanmasıyla birlikte, toplam AVM sayısının 468’e, kiralanabilir alanın ise 14,7 milyon metrekareye ulaşması bekleniyor. Rapor aynıca Türkiye perakende sektöründe geçici (pop-up) mağazacılık uygulamalarının popülerliğini korumaya devam ettiğini ve geçici mağazacılığın markaların deneyim odaklı stratejilerinin bir parçası olarak daha fazla benimseneceğinin beklendiğini ortaya koyuyor. Depo kiralama işlemleri 1 yılda yüzde 14,2 azaldı, kiralar ise yüzde 23,53 arttı
Enerji fiyatlarındaki dalgalanmalar ve artan ithalat maliyetlerinin artmasının imalat sektörünü olumsuz yönde etkilediği 2024 yılında fiyat dalgalanmalarına bağlı olarak talep ve üretimde kayda değer düşüşler yaşandı. Bununla birlikte A sınıfı depolarda talep artış hızındaki yavaşlamanın son çeyrekte de devam ettiği belirtilen raporda, “2024 yılında A sınıfı depo alanı kiralama faaliyetlerinde toplam işlem hacmi 193 bin metrekareye ulaştı. Firmaların kendi depo alanlarına yönelmesi ve sınırlı arz nedeniyle kiralama işlemleri 2023 yılına kıyasla metrekare bazında yüzde 14,2 düştü. Talep artış hızındaki azalmaya karşın mevcutta depo arzının sınırlı kalmayı sürdürmesi, enflasyon baskısı ve operasyonel giderlerin artışı sebebiyle birincil kiralarda bir önceki yıla kıyasla yüzde 23,53’lük artış kaydedildi” denildi. 2024 yılında sanayi ve lojistik yatırım işlemlerinde e-ticaret, elektronik ve perakende firmaları tarafından yapılan işlemlerin ön plana çıktığını ortaya koyan rapora göre; birincil lojistik kiralar, Aralık ayında İstanbul’da metrekarede aylık 10,50 dolar ve Ankara’da 6,50 dolar olarak gerçekleşti. Depo ihtiyacına yönelik talebin sürekliliği sebebiyle depo kiralarındaki artışın ise kısa ve orta vadede devam etmesi öngörülüyor.Türkiye lojistikte ‘yakın kıyı’ stratejisiyle birbiri ardına yatırım alıyor
Küresel tedarik zincirlerinin bölgesel çatışmalar nedeniyle yeniden şekillenmesinin Türkiye'yi yakın kıyı stratejileri kapsamında uluslararası yatırımcılar için cazip bir merkez haline getirdiğini vurgulayan raporda, “2024 yılında, Fransız Saint-Gobain Weber'ın Diyarbakır'da 7. fabrikasını açması ve Çinli elektrikli araç üreticisi BYD'nin 1 milyar dolar tutarındaki yatırımı başta olmak üzere, Chery ve SAIC Motor gibi diğer otomotiv devlerinin yeni yatırım kararları, Ganfeng Lithium'un Yiğit Akü ile 500 milyon dolar değerinde iş birliği yapması, Türkiye'nin bölgesel ve küresel tedarik zincirlerindeki artan stratejik rolünü pekiştiriyor. Bunlara ek olarak Almanya merkezli BLG Logistics ile Felix Schoeller ve Brezilya merkezli WEG S.A da yakın zamanda Türkiye’de yeni yatırımlar planladıklarını açıkladı. Türkiye’nin stratejik konumu sebebiyle uluslararası yatırımcıların ilgisinin önümüzdeki dönemde daha da artması bekleniyor” denildi. Artan yurt kapasiteleri, talebi karşılamakta yetersiz kaldı
2023-2024 öğretim yılında kapasite artışına rağmen Türkiye genelinde yurt kapasitesinin talebi karşılamada yetersiz kaldığının belirtildiği rapora göre, Türkiye genelinde 2023-2024 öğretim yılı içerisinde toplam öğrenci sayısı geçen seneye oranla yüzde 1,9 artarak 7,09 milyon olarak kaydedilirken; toplam yurt kapasitesi yüzde 4,5 oranında artarak ancak 1,38 milyona yükseldi. Toplam yurt arzı içerisinde devlet yurt kapasitesinin oranı yüzde 69, özel ve vakıf yurtları kapasite oranı ise yüzde 31 olarak kaydedildi. Rapora göre, İstanbul’da 2023-2024 öğretim yılında geçen sene 708 olan toplam yurt sayısı 736’ya yükseldi ve toplam yurt kapasitesi de yüzde 15,7 oranında artarak 165.929 olarak kaydedildi. İstanbul’da 2023-2024 öğretim yılı içerisindeki devlet yurt kapasitesi ise 58.466 iken özel yurt kapasitesi 107.463 oldu. Bu bağlamda devlet yurtlarının toplam kapasiteye oranı Türkiye genelinin aksine özel yurt ağırlıklı olup kira sorununun var olduğu şehirdeki öğrencilerin talebine yetişemediği gözlemlendi.